Κάθε γυναίκα θα πρέπει να πραγματοποιεί τον προληπτικό έλεγχο στο γυναικολόγο της, κατά τον οποίο αναπόσπαστο κομμάτι αποτελεί το τεστ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ. Εφ’οσον το αποτέλεσμα του τεστ ΠΑΠ δεν είναι φυσιολογικό, η γυναίκα θα πρέπει να ενημερωθεί από τον ιατρό της για την περαιτέρω παρακολούθηση.
Ο ιός HPV (Human Papilloma Virus) των ανθρωπίνων θηλωμάτων, είναι ένας ιός που παρουσιάζει πάνω από 200 διαφορετικούς τύπους. Ο ιός αυτός είναι αρκετά συχνός στον άνθρωπο.
Ο ιός αυτός είναι υπεύθυνος για τα κονδυλώματα στα γεννητικά όργανα και τη δυσπλασία στον τράχηλο της μήτρας, τον κόλπο, το αιδοίο και τον πρωκτό.
Ο τράχηλος της μήτρας βρίσκεται στον πυθμένα του κόλπου της γυναίκας και αποτελεί την είσοδο στην κοιλότητα της μήτρας. Ο τράχηλος χωρίζεται στον ενδοτράχηλο και στον εξωτράχηλο. Το όριο μεταξύ των δύο ονομάζεται ζώνη μετάπτωσης. Σ’αυτή τη ζώνη παρατηρούνται οι αλλοιώσεις στα κύτταρα από τον ιό HPV, δηλαδή οι δυσπλασίες στον τράχηλο.
Σύμφωνα με τη νεότερη κατάταξη της Besthesda σχετική με την ταξινόμηση των αλλοιώσεων στον τράχηλο της μήτρας, οι κυριότερες ταξινομήσεις είναι οι εξής
Στο Τεστ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ, οι κυτταρολογικές βλάβες μπορεί να είναι:
- Χαμηλού βαθμού ατυπία κυττάρων (LG-SIL)
- Υψηλού βαθμού ατυπία κυττάρων (HG-SIL)
- άτυπα κύτταρα ακαθόριστης σημασίας (ASCUS)
Στην ιστολογική ανάλυση, μετά από κολποσκόπηση και βιοψία, οι κυριότερες αλλοιώσεις από τον ιό HPV είναι:
- CIN1
- CIN2και CIN3
- καρκίνος του τραχήλου της μήτρας
Συνεπώς, κάθε γυναίκα θα πρέπει να πραγματοποιεί τον προληπτικό έλεγχο στο γυναικολόγο της, κατά τον οποίο το τεστ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ είναι αναπόσπαστο κομμάτι. Εφ’οσον το αποτέλεσμα του τεστ ΠΑΠ δεν είναι φυσιολογικό, η γυναίκα θα πρέπει να ενημερωθεί από τον ιατρό της για την περαιτέρω παρακολούθηση της.
Δηλαδή πρώτο βήμα είναι το τεστ ΠΑΠ, μετά είναι η κολποσκόπηση με βιοψία, και επικουρικά η τυποποίηση του ιού με HPV-DNA test.
Στις περιπτώσεις που εμμένει η βλάβη LGSIL ή ASCUS και στον επανέλεγχο, τότε συνιστάται σίγουρα κολποσκόπηση με πιθανή βιοψία στο ιατρείο.
Το τεστ HPV-DNA που θα τυποποιήσει το στέλεχος του ιού που προκαλεί την αλλοίωση (εάν δηλαδή είναι επιθετικό ογκογόνο στέλεχος ή όχι) μπορεί επίσης να βοηθήσει στη διάγνωση και στον προσδιορισμό της περαιτέρω παρακολούθησής της γυναίκας ( follow- up).
Σε κάθε περίπτωση αποτελέσματος HG-SIL θα πρέπει να πραγματοποιείται κολποσκόπηση με βιοψία, ώστε να χαρτογραφηθεί η βλάβη και να υπάρξει ιστολογική επιβεβαίωση.
Όλες οι παραπάνω εξετάσεις έχουν ως στόχο να ανιχνεύσουν τις πιθανές αλλοιώσεις από τον ιό στο τράχηλο της μήτρας. Εφ΄όσον έχουμε εξακριβώσει ότι υπάρχει βλάβη στον τράχηλο από τον HPV, δεν υπάρχει φαρμακευτική θεραπεία.
Η αλλοίωση CIN1 εξαφανίζεται στο 80% των γυναικών μέσα στον πρώτο ένα με ενάμισι χρόνο ! Εάν επιμένει η αλλοίωση αυτή ή προχωρήσει σε CIN2-3, τότε χρειάζεται κωνοειδής εκτομή του εξωτερικού τμήματος του τραχήλου συνήθως με ηλεκτροδιαθερμία loop ή laser.
Εκτομή του εξωτερικού τμήματος του τραχήλου με ηλεκτροδιαθερμία loop ή laser πραγματοποιείται σε όλες τις περιπτώσεις αλλοιώσεων CIN2-3. Η επέμβαση αυτή απαιτεί μόνο λίγες ώρες νοσηλείας και πραγματοποιείται με ελαφριά αναισθησία.
Αν μία γυναίκα έχει CIN2- 3 και δεν υποβληθεί σε θεραπεία, σε 10 χρόνια θα πάθει καρκίνο του τραχήλου σε ποσοστό μέχρι και 70%. Το CIN2-3 σε αντίθεση με το CIN 1, δεν υπάρχει πιθανότητα να υποχωρήσει από μόνο του χωρίς θεραπεία.
Μερικές βασικές πληροφορίες σχετικά με τη λοίμωξη HPV στον τράχηλο της μήτρας και το τεστ Παπανικολάου:
- ο HPV δε προκαλεί υπογονιμότητα
- δε μεταδίδεται όταν δεν υπάρχει ενεργή λοίμωξη
- οι άντρες παραμένουν φορείς του ιού για αρκετούς μήνες, χωρίς τις περισσότερες φορές να νοσούν.
- η σεξουαλική επαφή με προφυλακτικό ελαττώνει σημαντικά τη λοίμωξη HPV στον τράχηλο της μήτρας.
- το εμβόλιο κατά του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας προστατεύει από τους πιο συχνούς τύπους του ιού που προκαλούν μετά από χρόνια καρκίνο στον τράχηλο της μήτρας. Δε προστατεύει όμως από όλους τους τύπους.
- Τεστ Παπανικολάου οφείλουν να κάνουν ακόμα και οι γυναίκες που έχουν κάνει το εμβόλιο.
Πρόληψη και θεραπεία της δυσπλασίας του τραχήλου της μήτρας από τον ιό HPV
Η πρωτογενής πρόληψη για τη λοίμωξη από τον ιό HPV είναι ο εμβολιασμός κατά των πιο συχνών στελεχών του HPV.
Η δευτερογενής πρόληψη είναι ο τακτικός προληπτικός έλεγχος στο γυναικολόγο για το τεστ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ.
Η χρήση προφυλακτικού και η αποφυγή του καπνίσματος προστατεύει επίσης από τη λοίμωξη HPV και την εξέλιξή της. Παράλληλα, επίσης σημαντικό προστατευτικό ρόλο στην εξέλιξη της λοίμωξης έχει η σωστή διατροφή ( με φρούτα και λαχανικά) καθώς και η λήψη αντι-οξειδωτικών βιταμινών.