Ως γνωστό ο άνθρωπος συμβιώνει με άλλους μικροοργανισμούς. Το ανθρώπινο σώμα έχει περισσότερα μικρόβια από ότι ανθρώπινα κύτταρα. Το σύνολο των μικροβίων αυτών που βρίσκεται στο ανθρώπινο σώμα ονομάζεται μικροβίωμα. Μικροβίωμα είναι λοιπόν ένα οικοσύστημα που αποτελείται από 100 τρισεκατομμύρια μικροοργανισμούς εκ των οποίων το 90% βρίσκεται στο έντερο και το υπόλοιπο 10% στο δέρμα, αναπνευστικό και ουρογεννητικό σύστημα.
Η συμβίωση αυτή έχει οφέλη και για τους δυο (ανθρώπινο οργανισμό και μικρόβια). Τα διάφορα όργανα (πεπτικός σωλήνας, μήτρα, δέρμα) προσφέρουν τον τόπο ανάπτυξης και διατροφής αυτών των βακτηρίων. Αντίστοιχα τα βακτήρια του μικροβιώματος διευκολύνουν τη λειτουργία του οργάνου αυτού (π.χ. την πέψη και τη σύνθεση βιταμινών στο έντερο, την εμφύτευση εμβρύου στη μήτρα, την αναστολή ανάπτυξης άλλων παθογόνων μικροβίων).
Εάν υπάρχει διαταραχή της ισορροπίας της συμβίωσης μεταξύ ανθρώπινων κυττάρων και μικροβιώματος τότε έχουμε δυσβίωση. Η δυσβίωση μπορεί να προκληθεί από τη διατροφή, το κάπνισμα, το στρες, τις αντιβιώσεις και άλλες φαρμακευτικές αγωγές, και από τις φλεγμονώδεις και τις μεταβολικές διαταραχές του ανθρώπου.
Μικροβίωμα και υπογονιμότητα
Τα τελευταία χρόνια έχει ανακαλυφθεί η μεγάλη σημασία του μικροβιώματος του ενδομητρίου της μήτρας για τη γονιμότητα. Η διαταραχή στην αλληλουχία και ισορροπία των «καλών» βακτηρίων (γαλακτοβακιλλοι) μέσα στη μήτρα, προκαλεί μια φλεγμονή (ενδομητρίτιδα). Η χρόνια ενδομητρίτιδα μπορεί να μην παρουσιάζει κάποια συμπτώματα ή ενοχλήσεις στη γυναίκα. Ωστόσο βρέθηκε να επηρεάζει την εμφύτευση του εμβρύου. Μπορεί δηλαδή να παίζει ρόλο στις καθ’ έξιν αποβολές και στις αποτυχημένες προσπάθειες εξωσωματικής. Τελευταια, κάποιες μελέτες συνδέουν την διαταραχή στην ισορροπία του μικροβιώματος και με την ενδομητρίωση,
Τρόποι με τους οποίους η διαταραχή στο μικροβίωμα μειώνει τη γονιμότητα
Η διαταραχή στο μικροβίωμα του ενδομητρίου προκαλεί χρόνια ενδομητρίτιδα (φλεγμονή στο εσωτερικό της μήτρας), όπως αναφέρεται παραπάνω. Η χρόνια αυτή φλεγμονή του ενδομητρίου επηρεάζει την εμφύτευση του εμβρύου ελαττώνοντας την υποδεκτικότητα της μήτρας. Η ενδομητριτίδα μπορεί να μειώσει ακόμα και τις ημέρες που μπορεί να εμφυτευτεί το έμβρυο μέσα στη μήτρα. Επίσης, η φλεγμονή αυτή προκαλεί αλλαγές στη σύνθεση των κυττάρων στο ενδομήτριο ( αύξηση των λευκοκυττάρων φλεγμονής) γεγονός που επηρεάζει τη λειτουργία των εκκριτικών αδένων του ενδομητρίου.
Όπως σε όλες τις χρόνιες φλεγμονές, υπάρχει έκκριση πρωτεινών φλεγμονής , γεγονός που επηρεάζει τη σωστή ανάπτυξη του ενδομητρίου αλλά και τον τρόπο που θα αντιδρά το ενδομήτριο στα οιστρογόνα (απαραίτητα για την εμφύτευση του εμβρύου).
Η χρόνια ενδομητρίτιδα μπορεί ακόμη να επηρεάσει τη συσπαστικότητα της μήτρας. Δηλαδή η μήτρα την ώρα της εμφύτευσης να κάνει συσπάσεις με αποτέλεσμα να μη μπορεί να αναπτυχθεί το έμβρυο
Διάγνωση
Η λήψη δείγματος από το ενδομήτριο κατά τη διάρκεια υστεροσκόπησης ή και σε επίσκεψη στο ιατρείο, μπορεί να δώσει με γονιδιακή ανάλυση (PCR/NGS) όλη την αλληλουχία και σύνθεση των βακτηρίων του μικροβιώματος της μήτρας.
Θεραπεία
Στις περιπτώσεις που η παραπάνω εξέταση δείξει κάποια παθογόνα μικρόβια, η αντιβιοτική θεραπεία είναι απαραίτητη.
Στις περιπτώσεις που η εξέταση δείξει πολύ λίγους γαλακτοβάκιλλους , θα πρέπει να χορηγηθούν τόσο κολπικά όσο και από το στόμα σκευάσματα με προβιοτικά για αρκετές εβδομάδες .
Η διατροφή παίζει επίσης σημαντικό ρόλο αφού τα προβιοτικά (γαλακτοβάκιλλοι) τρέφονται με πρεβιοτικά (πολυσακχαρίτες, ινουλίνη, φυτικές ίνες, ιχνοστοιχεία κ.α.).
Τα οφέλη του σωστού μικροβιώματος είναι πολλά για τη γυναίκα. Συμβάλλει στη γονιμότητα, προλαμβάνει την προωρότητας στην κύηση, προστατεύει από ιώσεις (Covid κτλ.) και άλλες λοιμώξεις, όπως επίσης επιβραδύνει τη γήρανση του οργανισμού.