Η ενδομητρίωση είναι η έκτοπη παρουσία ενδομητρίου, δηλαδή η παρουσία ιστού της εσωτερικής κοιλότητας της μήτρας (ενδομήτριο), εκτός της κοιλότητας αυτής. Τέτοιες εστίες έκτοπου ιστού μπορούν να αναπτυχθούν πάνω στις ωοθήκες, στην περιτοναϊκή κοιλότητα, στο έντερο, στην ουροδόχο κύστη και θεωρητικά σε πολλούς άλλους ιστούς.
Η ενδομητρίωση
- είναι χρόνια πάθηση
- δεν είναι μεταδοτικό νόσημα
- δεν είναι καρκίνος
Υπολογίζεται ότι πάσχουν από ενδομητρίωση 176 εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια στον κόσμο !
Ο μέσος όρος ηλικίας της εμφάνισης της είναι τα 27 έτη.
Η ενδομητρίωση δεν παρουσιάζει πάντα συμπτώματα, γι’αυτό και δεν είναι δυνατό να γνωρίζουμε την αρχή της εμφάνισής της. Οι περισσότερες γυναίκες ανακαλύπτουν ότι πάσχουν από ενδομητρίωση μετά από 3 με 5 χρόνια !!!
Οι δυο πιο πιθανές εξηγήσεις για την προέλευσή της είναι:
- η θεωρία της ανάδρομης εμμήνου ρύσεως, δηλαδή ότι κατά την έμμηνο ρύση, ιστός ενδομητρίου εναποτίθεται σε διάφορες εστίες (ωοθήκη, περιτοναϊκή κοιλότητα) της πυέλου διασχίζοντας τις σάλπιγγες, αντί να καταλήγει φυσιολογικά στον κόλπο.
- η θεωρία της μεταπλασίας υπολειμματικού εμβρυϊκού ιστού του Muller, δηλαδή της ιστολογικής μεταμόρφωσης υπολειματικού εμβρυϊκού ιστού εκτός μήτρας, σε ενδομήτριο (εν τω βάθει ενδομητρίωση ορθοκολπικού διαφράγματος).
Προδιαθεσικοί παράγοντες για ενδομητρίωση για μία γυναίκα :
- εάν η μητέρα ή αδελφή είχε ενδομητρίωση
- εάν ξεκίνησε η έμμηνος ρύση σε νεαρή ηλικία
- εάν η έμμηνος ρύση διαρκεί πάνω από επτά ημέρες και εάν έρχεται πιο συχνά από 27 ημέρες.
- εάν δεν έχει τεκνοποιήσει ακόμα
- εάν έχει διαγνωστεί με συγγενείς ανωμαλίες των έσω γεννητικών οργάνων (δίκερη μήτρα, δίδελφη μήτρα, ατρησία υμένα κ.ά.)
Σε κάθε έμμηνο ρύση, το ανεπτυγμένο από την επιρροή των οιστρογόνων ενδομήτριο, αιμορραγεί. Το ίδιο συμβαίνει και στο έκτοπο ενδομήτριο, δηλαδή στις ενδομητριωσικές εστίες, προκαλώντας με αυτό τον τρόπο μικρή τοπική αιμορραγία και φλεγμονή.
Τα βασικά συμπτώματα της ενδομητρίωσης είναι:
- δυσμηνόρροια (πόνος κατά τη διάρκεια της περιόδου)
- δυσπαρευνία (πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή)
- υπογονιμότητα και παλίνδρομες κυήσεις.
Η συμπτωματολογία είναι πολύ σημαντική στην πρόωρη διάγνωση !!!
Καμία γυναίκα ΔΕΝ πρέπει να υπομένει στωικά έντονους πόνους περιόδου!
Κάθε γυναίκα που πονάει έντονα στην έμμηνο ρύση με αποτέλεσμα:
- να απουσιάζει από τη δουλειά της ή το σχολείο ή από τις καθημερινές της δραστηριότητες
- να λαμβάνει τη μέγιστη δόση από παυσίπονα – αντιφλεγμονώδη
- ο πόνος να ακτινοβολεί στα κάτω άκρα, ή στην πλάτη, ή να επηρεάζει την ούρηση (δυσουρία,αιματουρία) ή την αφόδευση (δυσχεσία)
θα πρέπει να αποταθεί σε γυναικολόγο για διερεύνηση ενδομητρίωσης.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΩΣΗΣ
Η μόνη διάγνωση της ενδομητρίωσης είναι μετά από χειρουργική βιοψία.
Όμως η χαρακτηριστική συμπτωματολογία (πόνος στην περίοδο και στη σεξουαλική επαφή) βοηθάει στην πρόωρη διάγνωση.
Η κλινική γυναικολογική εξέταση είναι απαραίτητη στη διερεύνηση της ενδομητρίωσης. Με αυτό τον τρόπο ανιχνεύονται εστίες έντονου πόνου που μάλλον αντιστοιχούν και σε εστίες ενδομητρίωσης.
Το γυναικολογικό ενδοκολπικό υπερηχογράφημα μπορεί να ανιχνεύσει κύστεις ενδομητρίωσης στις ωοθήκες.
Στην απεικονιστική διερεύνηση της ενδομητρίωσης σημαντικό ρόλο παίζει και η μαγνητική τομογραφία. Η μαγνητική τομογραφία επιβεβαιώνει τις αιμορραγικές εστίες στις ωοθήκες και σε άλλες ανατομικές τοποθεσίες όπως η κυστεο-μητρική πτυχή και το ορθο-κολπικό διάφραγμα.
Αρκετές φορές επίσης είναι ανεβασμένος ο δείκτης CA 125 στον ορό αίματος της γυναίκας με ενδομητρίωση.
Όλα τα παραπάνω προσφέρουν μία ένδειξη για ενδομητρίωση. Η απόδειξη είναι δυνατή ΜΟΝΟ με τη χειρουργική βιοψία, δηλαδή τη διαγνωστική ή χειρουργική ΛΑΠΑΡΟΣΚΟΠΗΣΗ.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΩΣΗΣ
Η φαρμακευτική αγωγή αποτελείται κυρίως από παυσίπονα (αντιφλεγμονώδη) και από τα αντισυλληπτικά χάπια, που μειώνουν την ένταση των συμπτωμάτων, χωρίς να θεραπεύουν την ενδομητρίωση. Επειδή η ενδομητρίωση είναι ορμονο-εξαρτώμενη νόσος, σε κάποιες περιπτώσεις η προσωρινή φαρμακευτική διακοπή της περιόδου (κυρίως μετά από λαπαροσκόπηση), βοηθά στο να εξαλειφθεί εντελώς για κάποιο διάστημα.
Επίσης, ακόμα και μετά από χειρουργική θεραπεία της ενδομητρίωσης, η φαρμακευτική συνεχόμενη θεραπεία με αντισυλληπτικά χάπια (ή άλλα ορμονικά σκευάσματα) ελαττώνει την υποτροπή.
Η λαπαροσκόπηση είναι η μέθοδος επιλογής τόσο της διάγνωσης όσο και της θεραπείας της ενδομητρίωσης.
Κατά τη διάρκεια της λαπαροσκόπησης, οι εστίες ενδομητρίωσης εξαχνώνονται με LASER, ή καυτηριάζονται, και οι ενδομητριωσικές κύστεις ωοθήκης (σοκολατοειδείς κύστεις) αφαιρούνται.
Το πιο σημαντικό στη λαπαροσκοπική χειρουργική για ενδομητριωση είναι να διατηρηθεί στο έπακρο η μελλοντική γονιμότητα της γυναίκας. Αυτό επιτυγχάνεται με δύο κυρίως τρόπους :
- τη διατήρηση όσου περισσότερου φυσιολογικού ωοθηκικού ιστού, και να καταστρέφεται ή να αφαιρείται μόνο η ενδομητρίωση
- την αποφυγή δημιουργίας μετεγχειρητικών συμφύσεων στις σάλπιγγες και τις ωοθήκες.
Πριν την απόφαση για χειρουργική αντιμετώπιση θα πρέπει να μιλήσετε με ειδικό γυναικολόγο εξειδικευμένο στη λαπαροσκοπική χειρουργική της ενδομητρίωσης ώστε να σας αναλύσει ακριβώς τη θεραπεία που σας αρμόζει. Κάθε χειρουργείο για ενδομητρίωση είναι κρίσιμο για τη μελλοντική γονιμότητα και πρέπει να πραγματοποιείται με τις καλύτερες συνθήκες από έμπειρο εξειδικευμένο ιατρικό προσωπικό.
Συνήθως ακολουθεί ενέσιμη φαρμακευτική αγωγή με αγωνιστές Gn-RH για 3 εώς 6 μήνες, μετά τη λαπαροσκόπηση, ούτως ώστε να καταπολεμηθούν περαιτέρω οι ενδομητριωσικές εστίες.
Υπάρχει κίνδυνος υποτροπής της ενδομητρίωσης ακόμα και μετά από χειρουργική αντιμετώπιση. Γι’αυτό και οι γυναίκες που επιθυμούν να τεκνοποιήσουν θα πρέπει να το προσπαθήσουν άμεσα μετά τη θεραπεία της ενδομητρίωσης.
Οι γυναίκες που δεν επιθυμούν άμεσα να τεκνοποιήσουν, θα μπορούσαν να λάβουν φαρμακευτική αγωγή (αντισυλληπτικό χάπι, προγεσταγόνα ) για την πρόληψη της υποτροπής της ενδομητρίωσης.
Μύθοι και Αλήθειες σχετικά με την ενδομητρίωση, διαβάστε εδώ.